پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

جابر قاسمعلی (فیلمنامه‌نویس سینما) معتقد است صنعت در سینمای ایران شکل نگرفته و سینمای نفتی و ممیزی (رانت و سانسور) دو عامل اصلی بحران در سینمای ایران هستند و برای بهبودی وضعیت باید دخالت‌های دولت در سینما به حداقل برسد. آشفتگی اوضاع به حدی رسیده که گرایشات افراطی به سمت ژانر کمدی و فراموشی سایر ژانر‌ها بشکل ملموس در سینمای ایران دیده می‌شود. نگاه ایدئولوژیک موجب شد که سینمای ایران از ساختار صنعتی جدا شود و ما با پدیده سینمای نفتی مواجه شدیم. گرایش تهیه کنندگان و کارگردان‌ها به سمت سایر ژانر‌ها نیز بدلیل ترس از فروش - گیشه و سایه سنگین ممیزی، به حداقل رسیده است. از سینمای وحشت گرفته تا سینمای جنگ، با ممیزی سنگین غیرقاعده‌مند و سلیقه گرا (حافظ میز مدیران) همراه است. هنوز انتظار دارند بعد از ۳۰ سال، برای سینمای جنگ محوریت با سلحشوری باشد و اجازه ورود به مکنونات جنگ داده نمی‌شود. این فشار‌ها، باعث قدرت گرفتن سینمای زیر زمینی و گرایش به ارایه تولیدات بین المللی شده است. اگر دولت پای خود را از نظارت و تولید فیلم بیرون بکشد، می‌توان به تدریج به وجود صنعت در سینما امیدوار بود.

شاید کمتر سینماگری تصور می‌کرد پس از دو سال سخت کرونا و همزمان با افزایش رکود اقتصادی در کشور، در حالی که امید به رونق سالن‌های سینما می‌رفت، به ناگاه شعله اعتراضات پس از مرگ مهسا امینی و اعتراضات شهروندان بار دیگر گریبان گیر سینمای ایران شود. گزارش حاضر در واقع، خلاصه‌ای از سال آماری سینمای ایران در سال ۱۴۰۱ است، سالی که سینمای ایران در آن، با امید به آینده‌ای نیک و پربار، وارد مسیر ارتقا و همچنین جبران مافات گذشته شد، چند‌ماهی را مست از حضور مخاطبان و فروش نسبی آثار به خوشی گذراند، در نیمه‌های راه از نفس افتاد، در نیمه پایانی راه با دوپینگ خواص بار دیگر اندکی قد راست کرد و حال در انتهای این راه پر پیچ و خم کماکان دورنمایی از آینده خود ندارد.‌ای کاش که بذر امید این سینمای نیمه جان را آفت یأس و بی‌فردایی نخشکانده باشد.

دفتر مطالعات آموزش و فرهنگ مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی با عنوان «چالش‌ها و راهکارهای رونق تولید در سال ۱۳۹۸» با انتقاد از فراگیری تولید رانتی، به بحران‌های صنعت سینمای ایران پرداخته است.این گزارش اساسی‌ترین بحران را در سینمای ایران، وابستگی سینما به بودجه‌های بیرونی و فقدان بازار سینما عنوان کرده و مدعی است: «غالب تولیدات سینمایی در ایران با بودجۀ دولتی و یا با بودجه‌های خصوصی (بدون در نظر داشتن نیاز مخاطب و به دلایل عارضی) صورت می‌گیرد. بنابراین در سینمای ایران، عرضه و مصرف محصول سینمایی از قواعدی خارج از قواعد داخلی سینما پیروی می‌کند، در نتیجه بازار سینما کوچک مانده و شکل قدرتمندی پیدا نمی‌کند.

تنها امیدواری حال حاضر این است که روستایی موقعیت و موضع خود را نسبت به مخاطبانِ دست‌چین شده و طبقاتیِ سینمای ایران تغییر ندهد.